تفاوتهای قانونی چک و سفته و مقایسه این دو در قوانین مالی کشور

در روابط مالی و تجاری دو روش معمول برای انتقال وجه بالا و مدت دار وجود دارد. این دو روش را اصطلاحاً چک و یا سفته می‌نامند. این دو سند تجاری در مسائل تجاری هر روزه مردم نقش مهمی را ایفا می‌کنند. ولی این دو سند در عین این موضوع که شباهت کاری بایکدیگر دارند ولی تفاوت‌های بسیاری نیز دارند. در این مقاله ما قصد داریم این تفاوت ها را با یکدیگر مورد بحث و بررسی قرار دهیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

حوزه حقوقی و کیفری چک و سفته

چک جنبه کیفری دارد ولی سفته حقوقی است. این موضوع در معنا یعنی اینکه اگر شخصی چکی به صورت بلامحل صادر کند به معنای جرم است ولی در در صورتی که در زمان سررسید پرداخت سفته اقدام انجام ندهد پرداخت نکردن سفته به منزله جرم نیست.لازم به ذکر است که در صورتی که طرف دعوی سفته اقدام به شکایت کرده تا در نهایت شخص صاحب سفته در دادگاه متهم شناخته شود، متهم بازداشت و حکم جلب وی صادر می‌شود. ولی سوءپیشینه کیفری برای فرد در نظر گرفته نخواهد شد. و نمی‌توان گفت که آثار کیفری چک را داشته باشد.

شرایط برگشت زدن چک و سفته 

برای برگشت زدن چک اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک یک نکته الزامی است که در رابطه با سفته این نکته اهمیتی ندارد. و می‌توان سفته را مستقیما بدون واخواست کردن با درخواست طرح دعوای در دادگاه مبلغ آن را مطالبه کرد

صدور گواهی عدم پرداخت چک در حکم واخواست چک به صورت رایگان توسط بانک انجام می‌پذیرد، و  بانک برای صدور گواهی عدم پرداخت چک هزینه ای نمی گیرد ولی واخواست سفته هزینه زیاد دارد و ۲ درصد مبلغ سفته را باید بابت واخواست سفته بپردازید.

اخذ دسته چک از بانک هزینه‌ای برای متقاضی ندارد و با اقدام به دریافت آن می‌تواند دسته چک دریافت کرد ولی برای سفته بخصوص در مبالغ بالا و تعداد زیاد هزینه زیادی برای چاپ آن دریافت می‌شود و بر اساس مبلغ چاپ شده در سفته مالیات اخذ می‌شود.

 با استناد به چک و گواهی عدم پرداخت آن می توانید بدون واریز خسارت احتمالی به صندوق دادگستری، اموال بدهکار را توقیف کنید ولی در مورد سفته حتماً باید آن را واخواست کنید تا بتوانید از این مزیت استفاده نمایید.

امضای چک قابل انکار نیست ولی امضای سفته قابل انکاراست. به این دلیل که برای اینکه صادر کننده چک بخواهد ثابت کند که امضا مال اونیست باید برای انکار خود دلیل موجه همچون مفقودی سرقت و... بیاورد ولی صادر کننده سفته می تواند بگوید امضای من نیست و هیچ دلیلی هم بر انکار خود لازم نیست ارائه نماید.

اگر چک را مدیر عامل شرکت یا نماینده صاحب حساب امضاء کند، بر اساس ماده  ۱۹ قانون صدور چک، خود مدیر عامل و نماینده با صاحب حساب چک متضامناً مسئول پرداخت وجه چک هستند. در صورتی که اگر شخص مدیر عامل اقدام به سفته شرکت را امضا کند خود مدیرعامل مسئول نبوده  و فقط این شرکت است که ملزم به پرداخت وجه سفته است

قوانین مربوط به چک و سفته

در قوانین چک اینگونه آمده است که صادر کردن  چک در وجه خود صاحب چک امکان پذیر است ولی این موضوع در رابطه با سفته صادق نیست.

گرفتن دسته چک محدودیت قانونی و تشریفات دارد ولی تهیه سفته بدون محدودیت و آسان است.

درج مبلغ در سفته به طور معمول محدود به مبلغی است که در برگه سفته چاپ شده است ولی درج مبلغ در چک به صورت نامحدود است.

بر اساس قوانین کشور پرداخت خسارت برای چک با مصوبه ای که در مجمع تشخصی مصلت نظام صورت گرفته است به صورت حتمی از تاریخ سر رسید چک است و در این زمان محاسبه می‌گردد. ولی در رابطه با سفته این موضوع کمی متفاوت است و ممکن است که در شرایطی از تاریخ مطالبه و یا طرح دعوا و یا طبق موادی مشخص از قانون تجارت کشور ، از تاریخ واخواست سفته محاسبه شود.

مهلت واخواست در چک جهت استفاده از مزایای تجاری آن، ظرف ۱۵ روز از تاریخ سررسید است ولی در مورد سفته، ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید است.

به طور کلی باید به این موضوع اشاره کرد که شناسایی افرادی که چک صادر می‌کنند بسیار ساده تر از افرادی است که سفته در اختیار دیگران می‌گذارند

امضای پشت چک به معنای ظهر نویسی است که این موضوع در سفته در حقیقت به معنای ضمانت تلقی می‌شود.

چک در زمان صدور و یا سررسید باید دارای محل در بانک محال علیه باشد ولی محل در مورد سفته مصداق و معنا ندارد.

در حال حاضر اگر دادگاه این موضوع به اثبات برسد که تاریخ مندرج در روی چک به معنای زمان صدور چک نیست و همچنین تاریخ واقعی صدور چک هم مشخص نگردد، ایراد خاصی برای چک به وجو نیامده است. ولی لازم به ذکر است که در صورتی که تاریخ صدور سفته مشخص نباشد، سفته محسوب نمی شود و حکم رسید در کاغذ عادی را دارد و می توان به این امر در دادگاه ایراد نمود و مثلاً  توقیف اموال بدهکار بدون پرداخت خسارت احتمالی را آزاد کرد.

صاحب چک این امکان را دارد که در رابطه با گک شدن برگه یا دفترچه چک خود اعلام مفقودی کند و طرح شکایت انجام دهد ولی این موضوع در رابطه با سفته وجود ندارد و قانون موضوعی در این رابطه برای سفته در نظر نگرفته است.

در صورت بروز مشکلات  در هر زمینه حقوقی  می توانید از مشاوره حقوقی - وکیل متخصص  در موسسه حقوقی اوستا بهرمند شوید:

راه های ارتباطی:

1. تماس با شماره تلفن ثابت : 70700007-021
2. تالار گفتگو حقوقی
3. چت انلاین با مشاوران