نیابت قضایی چیست؟

برای اینکه با موضوع نیابت قضایی به خوبی آشنا شویم بهتر است با یک مثال کوچک آغاز کنیم تا این موضوع حقوقی برای تان ملموس تر و قابل درک شود.

مسلما برای شما هم پیش آمده است که وقتی برایتان مشکل قضایی پیش می آید و در منطقه ای دورتر از محل تشکیل دادگاه زندگی میکنید،نیاز دارید تاکسی که در مجاورت محل تشکیل دادگاه می باشد برای پیگیری مسائل حقوقی شما اقدام کند،این موضوع نمونه ای ساده از مسئله ی حقوقی به نام نیابت می باشد.

در صورت داشتن هرگونه سوال یا مسئله ای درباره نیابت قضایی می توانید از مشاوره حقوقی - وکیل متخصص  در موسسه حقوقی اوستا بهرمند شوید:
راه های ارتباطی:

• تماس با شماره تلفن ثابت : 70700007-021
• تالار گفتگو حقوقی
• چت انلاین با مشاوران

نیابت ابعاد گسترده تری دارد و ممکن است مراجع قضایی و صالح نیز نیاز داشته باشند تا با کمک نیابت قضایی روند رسیدگی را سریعتر و کاملتر کنند.

در این مقاله سعی کرده ایم تا مسئله ی نیابت قضایی را به طور کامل توضیح دهیم و به شما کمک کنیم تا سطح آگاهیتان در رابطه با مراحل دادرسی و ارتباط پرونده ها با نیابت قضایی افزایش پیدا کند،البته در صورتی که شما نیاز به کسب اطلاعات بیشتر داشتید یا سوال های بیشتری در این رابطه برایتان بوجود آمد میتوانید از مشاوره حقوقی کمک بگیرید.

 بررسی حقوقی نیابت قضایی

اولین مرحله برای رسیدگی به تمامی پرونده ها حتی آنهایی که به موضوع نیابت قضایی وابسته هستند در مراجع قضایی آن است که باید مشخص شود،آیا صلاحیت رسیدگی وجود دارد یا خیر؟

داشتن شایستگی و قدرت اختیار جز اولین مفاهیمی می باشد که با دیدن یا شنیدن کلمه ی صلاحیت ممکن است به یاد آن بیفتیم.

اما در اصطلاح حقوقی می توان کلمه ی صلاحیت را اینگونه معنا کرد:{هنگامی که یک مرجع قضایی شایستگی و قدرت اختیار برای رسیدگی به  یک پرونده را طبق قوانین یک جامعه دارد،در حقیقت صلاحیت دارد.}برای مثال مباحثی که مربوط به اختلافات زناشویی می باشد و دعاوی مربوطه آن مانند نفقه، رسیدگی به آنان در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد.

موضوع دیگری که باید حتما به آن اشاره کرد در مورد انواع صلاحیت ها و بررسی ارتباط انواع آن با نیابت قضایی می باشد.

صلاحیت ذاتی دادگاه ها یعنی وظایفی که طبق قانون به طور اختصاصی به عهده ی نوع خاصی از دادگاه ها قرار داده شده است.

از طرفی دیگر می توان گفت که هنگامی که شایستگی دادگاه ها از حیث قلمرو جغرافیایی بررسی می شود دعوی قابلیت رسیدگی در دادگاه های عمومی و محلی را پیدا میکنند،در واقع صلاحیت محلی یا همان جغرافیایی موضوع اصلی است.

توجه داشته باشید که اکثر دعاوی طبق قانون کشور ما قابلیت ارجاع به دادگاه های عمومی را دارند مکر در مواقعی که درمتن قانون صراحتا ذکر شده باشد که باید در برخی از پرونده ها به دادگاه اختصاصی مراجعه کرد.

موضوع نیابت قضایی جز مسائلی است که دران صلاحیت محلی دادگاه ها دارای اهمیت بالایی میباشد و میتوان با کمک مشاوره حقوقی اطلاعات جامع و کاملتری در مورد این موضوع بدست آورد.

بر اساس ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دعوی باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در آن حوزه قضایی اقامت دارد، مثلا اگر شما از فردی که در مشهد زندگی می‌کند، پول طلب دارید و تصمیم دارید برای رسیدن به پول خود از وی شکایت کنید، دادگاه مشهد صلاحیت رسیدگی به این پرونده را دارد. چون مشهد محل اقامت خوانده است و مشهد صلاحیت محلی برای رسیدگی دارد.

رابطه صلاحیت با نیابت قضایی

در تعریف حقوقی نیابت قضایی میتوان گفت که وقتی یک  مرجع قانونی،مرجع دیگری دیگری را به نمایندگی از خود انتخاب می کند تا عمل حقوقی را انجام دهد،در واقع اقدام به اعطای نیابت کرده است،اما هنگامی که صحبت از نیابت قضایی میکنیم ماجرا کمی متفاوت تر از نیابت معمولی افراد عادی است،همانطور که از اسم نیابت قضایی مشخص است باید اعطای نیابت در مراجع قضایی انجام شود.

همه ی قاضی ها موظف می باشد تا در مراحل دادرسی و رسیدگی به انواع پرونده ها علاوه بر صلاحیت ذاتی به صلاحیت محلی نیز توجه کنند،بجز در موارد استثنا که در قانون 290 آیین دادرسی آمده است: رسیدگی به دلایلی از قبیل تحقیقات از مطلعین و گواهان یا هر اقدام دیگری که باید خارج از مقر دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام شود، دادگاه به مرجع صلاحیت‌دار محلی دیگر نیابت می‌دهد تا حسب مورد اقدام لازم را انجام دهد و گزارشات را طی صورت مجلس به دادگاه نیابت دهنده ارسال کند، به شرطی که انجام گرفتن آن اعمال توسط دادگاه نیابت دهنده لازم نباشد.

نیابت قضایی جز آن دسته از مسائل حقوقی با اهمیتی میباشد که نیاز به آگاهی و دقت عمل دارد،بهتر است اگر با چنین موضوعی در جریان رسیدگی به پرونده تان موجه شدید،حتما آن را با متخصصان مشاوره حقوقی در میان بگذارید.

به بیانی بهتر می توان گفت که در برخی از مواقع دادگاه هوانیازدارند تا اطلاعات خود را درموردمسئله ای افزایش دهنده نیاز به جمع آوری مدارک بیشتری دارند که برخی از این مدرک در حوزه ی جغرافیایی دیگری واقع شده است،در چنین مواقعی محاکم قضایی مجاز می باشد تا از طریق نیابت قضایی این موضوع را مورد بررسی و پیگیری قرار دهند.

برای مثال تصور کنید که دادگاهی در شهر اراک برای رسیدگی به یک پرونده صلاحیت ذاتی دارد و در این دادگاه موضوع اصلی پرونده مطرح شده است اما به دلیل اینکه بسیاری از شهود در شهر مشهد زندگی می کنند و قسمتی از وقوع جرم نیز در شهر مشهد اتفاق افتاده است،دادگاه اراک برای اینکه روند دادرسی پرونده سریعتر کند به دادگاه شهر مشهد نیابت قضایی میدهد تا نتیجه ی تحقیقات و بررسی مدارک را برای تکمیل اطلاعات به دادگاه شهر اراک ارسال کنند.

توجه داشته باشید که نیابت قضایی در ابعاد گسترده تری نیز ممکن است انجام شود،برای مثال در نیابت قضایی بین المللی مشاهده میشود که مراجع قضایی در کشورهای مختلف نیز میتوانند برای تشکیل بسیاری از پرونده های مشترک مرتبط به یکدیگر همکاری کنند.ناگفته نماند که در نیابت قضایی بین المللی حتما باید معاهده بین دو کشور از قبل صورت گرفته باشد.

نکاتی مهم در مورد نیابت قضایی

1.اگر شما در جریان رسیدگی به یک پرونده قرار گرفتید و مرجع صالح به رسیدگی خواهان استفاده از نیابت قضایی شد،به شما این اختیار داده میشود تا برای اعتراض به تصمیم  نیابت قضایی دادگاه رسیدگی کننده به پرونده درخواستتان را مبنی بر اعتراض و پیگیری مجدد ثبت کنید،البته به این نکته توجه داشته باشید که ملاک برای اعتراض به نیابت قضایی آن است که یکی از طرفین پرونده طبق مستنداتی اظهار کند که نیابت قضایی باعث کند شدن روند پیگیری و جریان دادرسی است.

2.در تنظیم برگه ی نیابت قضایی 

اصولا اطلاعات زیر درج میشود و سپس از طریق فکس ارسال خواهد شد:

مشخصات کامل طرفین دعوا

ارتباط شهود و مطلعین در رابطه با پرونده

سمت قاضی نیابت دهنده

اگر شما جز آن دسته از کسانی هستید که در جریان مسائل پرونده تان با موضوع نیابت قضایی مواجه شده اید اطلاعاتتان نسبت به این مسئله کامل نمی باشد نیاز به کسب آگاهی بیشتری دارید،بهتر است به کمک متخصصان مشاوره حقوقی سطح اطلاعاتتان را بالا ببرید تا علاوه بر افزایش سرعت رسیدگی به پرونده با شکست مواجه نشوید.

در صورت داشتن هرگونه سوال یا مسئله ای درباره نیابت قضایی می توانید از مشاوره حقوقی - وکیل متخصص  در موسسه حقوقی اوستا بهرمند شوید:

راه های ارتباطی:

1. تماس با شماره تلفن ثابت : 70700007-021
2. تالار گفتگو حقوقی
3. چت انلاین با مشاوران